It hat west

/in /door

Hy (Siebe) is mei betider pinsjoen, sy (Gatske) is in fleurige jong eagjende frou. Se ha harren te wenjen set yn it bertedoarp fan Siebe. Harren hûs stiet op it lân dat Siebe syn heit eartiids yn gebrûk hie.
De lêste tiid komme der lytse skuorkes yn it goede houlik. Gatske stiet op oarder en regel en Siebe wurdt wat ferjitlik en hat no en dan eigenaardige bylden yn ’e holle. Dat jout oanlieding ta argewaasje oer en wer.
Yn harren fierder doch wol rêstige libben komt grutte feroaring as in eardere doarpsgenoat fan Gatske (Gerrit Huizing) weromkomt út Kanada. De man is bepaald net fan it noflikste soart.
Bliid binne se as der in brief komt fan dochter Gelske út Halifax, dat se fan doel is in pear wiken thús te kommen.
Yn dy wiken komme der pynlike saken foar it ljocht en wurde der hurde maatregels nommen.

Fred

/in /door

It is oarloch en boere-arbeider Foeke en syn frou Gelske, krije in ûnderdûker: Fred. Fred is studint yn ’e rjochten. Fred rekket befreone mei dochter Minke. Mem Gelske is dêr net sa bliid mei.
Op in dei wurdt Fred oppakt troch 2 NSB’ers en nei Amersfoort brocht.
Syn mem keapet Fred frij mei in tas fol drank, en dan komt Fred as ûnderdûker by de boerinne, dêr’t Minke oan it wurk is.
Yn syn ûnderdûktiid is Fred drok dwaande mei it meitsjen fan in astronomysk oerwurk. As Amsterdam befrijd is, wol er earst nei syn âlders yn Amsterdam en dêrnei wol er weromkomme om it astronomysk oerwurk ôf te meitsjen. Hy wol sjen dat it oan ’e tsjerketoer hinget

Jouke

/in /door

Jouke is in boeresoan fan sa’n fjirtich jier, hy wennet by heit en mem op ’e pleats. Hy docht allinne mar wat heit seit, nei mem lústert er net. As heit stjert en mem letter ek, moat Jouke allinne mei de pleats trochgean, mar hy lit de hiele boel fersuterje. Op ’t lêst wurdt alle fee ophelle.

Hy sit faak te dreamen, en dan sjocht er in famke, Roas. Syn heit hat him faak ferteld oer Roas. Roas wie in hiel moai Joadsk famke en siet yn de oarloch ûnderdûkt by de buorlju fan pake en beppe. Tsjin de ein fan de oarloch wurdt Roas noch oppakt troch de Dútsers en ek wer frijlitten.

Nei de oarloch is Roas mei har mem nei Australie ferhuze. Jouke tinkt dat Roas wer werom komme sil en hy wol dan mei har trouwe.

Karel ende Elegast

/in /door

Sjoch foar in beskriuwing:
SCHOTANUS, Jan, ‘Karel ende Elegast’.

Famylje

/in , /door

Henk Jan hat him ferloofd mei Anika. Dat dielt hy mei oan syn famylje. De famylje wurdt der kjel fan, want it famke hat net sa’n goeie ynfloed op Henk Jan. De famylje besiket him der fan te oertsjûgjen dat hy brekke moat mei Anika. De famylje sjocht dat Anika him der fan wjerhâldt dy dingen te dwaan dy’t er echt wol, lykas piloat wurde. In stik oer doare te kiezen foar wat je echt wolle.

Farwol Ierde

/in /door

Boris fielt himsels, al sûnt er lyts is, net thús op ierde. Hy hat himsels de lêste moannen hielendal ôfsletten fan de minsken op syn wurk as stjerrekundich dosint op ’e universiteit en fan de wrâld om him hinne. Hy makket yn syn appartemint, boppe yn in flat, in kattepûl om himsels de kosmos yn te sjitten. Op âldjiersdei, ien dei foar syn ‘ôfskie’, kriget Boris besite fan trije minsken. Tryn, de âlde skjinmakster, dy’t altyd klear stiet foar de minsken om har hinne. Lena, syn freondin dy’t besiket om Boris fan syn plan ôf te hâlden, om him wer mei beide fuotten op de grûn te krijen. En ek fan de nije buorfrou, Amarins, dy’t harsels, lykas Boris, net thús fielt op de ierde en yn Boris in geast ferwant sjocht…

‘Farwol Ierde’ is in nij sels skreaun stik, basearre op de teätrale ynstallaasje ‘The Man Who Flew Into Space From His Appartment’ fan de Russyske keunstner Ilja Kabakov.

Yn syn kreaasje is in lyts appartemint te sjen dat op wiere skaal nei boud is. Der is in grut gat yn ’t plafond te sjen en in ymprovisearre kattepûl is ynstallearre boppe it bêd. It ferhaal dat heard by dizze ynstallaasje giet der oer dat de man himsels lansearre hat en nearne mear fûn is. Spoarleas ferdwûn. Is it him wier slagge om himsels de kosmos yn te sjitten?

Wêr’t Kabakov yn syn ynstallaasje sjen lit hoe’t it appartemint der útsjocht nei dat de kattepûl syn wurk dien hat, lit de foarstelling ‘Farwol Ierde’ sjen wat der de twa dagen dêrfoar bard is. Wa wie dizze man en wat foar minsken hat dizze man noch moete foardat er himsels fuort sjit rjochting de stjerren?

It Feest

/in /door

De foarstelling giet oer in famylje-reuny op de jierdei fan de suksesfolle sakeman Helge.
Hy hat famylje en freonen útnûge om dit mei him te fieren. Fanôf it begjin wurdt wol dúdlik dat ûnderlizzende relaasjes hiel gefoelich lizze.
Ien fan de dochters hat har sel te koart dien, in heal jier lyn, en stadich mar wis komme we troch de syktocht fan soan Christian achter de tadracht hjirfan.
De skynbere pracht fan rykdom en sukses blykt de dekmantel fan broeiende famyljerelaasjes, leagens en bedroch.
It feest rint lykwols út ’e hân wannear’t Christian yn in taspraak dramatyske famyljegeheimen oan it ljocht bringt.

Festen lit de hipokrisy sjen fan in yn en yn boargerlike famylje, dêr’t ynsest en rasisme de ûderlinge ferhâldingen de boel bedjerre

De erfenis

/in , /door

Iris wie destiids in hippy en is dat, ek neidat se mei in rike man troude, har fierdere libben bleaun. Dit ta grutte ergernis fan har dochters. Dan komt Iris te ferstjerren en kinne de dochters de erfenis opstrike. Der wachtet har lykwols in ferrassing.
In komyske en tagelyk in oandwaanlike ienakter.

Ferline tiid

/in /door

Yn harren hûs tichtby see, fier fan it drokke Londen, wachtsje Kate en har man David op Anna, in freondin fan Kate, dêr’t se sa’n tweintich jier ferlyn in flat mei dielde yn Londen.
Anna, dy’t op Sicilie wennet, komt op besite om wer oer de dierbere freonskip te praten en om mei de man fan Kate yn ’e kunde te kommen.
It weromsjen fan de beide froulju hellet oantinkens op út it ferline. Mar der is gjin sprake fan in ûnskuldige konversaasje – ûnder de wurden en it gedrach sitte spanningen ferskûle, ûnrêst, ûnwissichheden en in ferlet om jin jilde te litten. Wat Anna en Kate foar elkoar betsjut hawwe en miskien noch betsjutte kinne én de relaasje tusken Kate en David – dit alles jout Anna en David it gefoel dat se elkoar om in plak yn it libben en yn it hert fan Kate bestride moatte.
De oantinkens dy’t ophelle wurde, binne gjin dielde, objektive bylden út in dield ferline. Elk hat syn eigen oantinkens, de ferbylding en de realiteit rinne trochelkoar, en dat binne dan wer de wapens dy’t brûkber binne yn de ûntstiene machtsstriid.

Foarby it Boarkumer fjoer

/in , /door

It fiskersdrama yn Peazens Moddergat

De trije wierheden

/in /door

It stik spilet him ôf yn’t lêst fan de twadde wrâldoarloch. Wy sjogge hoe’t in joadsk gesin, in Frysk gesin dy’t it joadske gesin ûnderdak jout en in groepke Dútske soldaten elts fanút hun eigen perspektyf dizze oarloch belibbet. Bliken docht dat elts syn eigen wierheid hat troch alles wat hja meimeitsje. De trije wierheden is in oangripend ferhaal wêryn sichtber wurd hokfoar djippe wûnen de oarloch slein hat by dyjingen dy’t it neifertelle kinne.

Cesilia Tan

/in /door

De haadpersoan is Cesilia. De geheimen en de dramatyk yn har libben sette de toan.
Trije manlju spylje yn dat libben in wichtige rol:
Johan, de partner fan har mem. Fan bern oan ôf hat er mei jild en fluenske wurden har hieltyd mear fan him ôfhinklik makke sadat sy stadichoan oan syn seksuele ferlet temjitte kaam. Se koe krije wat se ha woe, mar erkende te let dat se dêrby harsels ferlear.
Eduard, de kapelaan. Se fielt har by him fertroud, omdat er besiket syn eigen belangen gjin rol spylje te litten. Se fertelt him har ferhaal.
Walle, ûntkommen gefangene dy’t by har ûnderdak easket. Hy sjocht har krampachtigens en slagget der yn om har te ûntteien. Omdat er fan fijân har leaver wurdt helpt er har om har situaasje ûnder eagen te sjen.
Tsjin de achtergrûn spilet de lytse stêd. De lytse mienskip dy’t har ynweve lit yn ferhalen en fantasieën oer de oantreklike, en dus bedriigjende, mar ek riedselachtige jonge frou dy’t har yn de stêd te wenjen setten hat.

Krang

/in /door

Basearre op ‘IVANOV’ fan Anton Tsjechov (1860-1904)
‘IVANOV’ is it earste stik fan Tsjechov, it gie yn 1887 yn premjêre. It ferhaal oer in slagge sakeman dy’t him, ek as it minder giet, steande hâlde moat yn in lytse mienskip, is oerset en bewurke nei dizze tiid. Ivanov wurdt Krang.

It oarspronklike ferhaal yn it koart.
In man dy’t de holle boppe oaren útstutst en altyd mar mear woe, komt himsels no tsjin. It giet net goed mei him. Mei syn bedriuw al hielendal net. Hy hat oeral lieningen útstean, dy moatte no dochs in kear ôfbetelle wurde. Hy rekket fallyt en syn ympearium klapt yn elkoar. Syn frou Anna hat T.B.C. Ivanov siket syn heil bûten de doar. Hy kriget in ferhâlding mei Sasja, de dochter fan de Lebedevs. In boer mei, sa liket it, in protte jild. Ivanov hat dêr ek noch in liening fan 9000 roebel stean. Anna komt te ferstjerren. In jier letter trout Ivanov mei Sasja. Docht er dit wier út leafde of stiet er mei de rêch tsjin de muorre en trout er om de breidsskat? En hoe is dat destiids dan mei Anna gien? Is er wol sa earlik as er him foardocht of docht er alles om syn eigen hachje te rêden?

De wachtkeamer

/in /door

Tema: wachtkeamerpraat (yn dit gefal by in ‘helderziende’).
Yn de wachtkeamer sitte: in boekhâlder fan 60 jier, in folksfrou fan 45 jier en in betonarbeider fan 50 jier. Ek in skoaljuffer, dy’t wat apart sit, en 30 jier âld is, heart ta it selskip.
As it begjint lit in foech fanke, dat de pasjinten der yn lit, in grouwe boer troch de doar en dan is it selskip kompleet.
It praat giet lykas yn alle wachtkeamers oer kwalen fan oaren, wylst de eigen skelen leafst ferswijd wurde, al besiket de ien wol efter de oare sines te komen.
As “mefrou” thús is, komt earst de skoaljuffer oan bar en dan de boekhâlder. De boer duorret it te lang, sa’t er seit, bliuwe oer de folksfrou en de betonarbeider. De frou bekent dan oan de man, dat har ta oplossing fan har iensumens in kontakt yn ‘e wachtkeamer yn útsicht stelt is. Hja wol dan de arbeider ek mar foargean litte. Dy seit dat it ek bêst de stasjonswachtkeamer wêze koe. Dan set de frou as de blinder ôf om in perronkaartsje…..

It weromkommen

/in /door

In mem wachtet nei de Twadde Wrâldoarloch, op de thúskomst fan har soan.
Der komt noch in oar mei, dy’t de wierheid, oer wat der werklik bard is, oan it ljocht bringt.

As ik koe, dan gûlde ik dyn triennen

/in /door

Mem en dochter binne oan it nifeljen. De dochter sit yn de 1ste faze fan Alzheimer, mar mem ûntkent it gehiel. Under it nifeljen bart it iene foarfal nei it oare, mar mem hat foar elk foarfal in ferklearring.
As mem in gedichtsje yn’t sin komt, hat se op dat stuit yn ‘e gaten dat it oer harsels en har dochter giet. Dan komt earst de grutte ûntkenning en dan pas de akseptaasje. Mem wit dat se begjinne moat mei it ôfskie nimmen fan har dochter, foar ‘t te let is. It leafst soe mem har dochters triennen gûle, sadat har dochter fan de goede mominten, dy’t se sa no en dan noch hat, genietsje kin sûnder fertriet oer har sykte.

Ik kin der neat oan dwaan

/in /door

In echtpear is tige besoarge oer it lange weibliuwen fan de mem.
Se besykje elkoar der fan te oertsjûgjen dat se der gjin skuld oan hawwe, mar tagelyk fiele se har wol skuldich.
En dan komt mem…

Hite bliksem

/in /door

It stik spilet yn de finzenis, op de ofdieling der ’t minsken sitte dy t nei de elektryske stoel (Hite Bliksem) moatte. Der wurde in tal eksekusjes dien, dy t soms net goed geane.
Op in dei komt der in reus fan in fint, dy t fertocht wurdt fan ferkrefting fan en moard op twa lytse famkes. Dizze man (Jan Tabak) hat boppenatuerlike kreften. Pau hat ferskrikkelik lest fan syn pisbuis, Jan Tabak genest him. In plattrape mus libbet wer fierder mei help fan Jan Tabak. It personiel fan de finzenis wol dat Jan de frou fan de direkteur, dy t in tumor yn e holle hat sa grut as in sitroen, ek genest. Mar hoe moat it: Jan mei de finzenis net us en de sike frou kin net yn de fnzenis komme. Op in jun geane se stikem mei Jan nei de frou en se genest. De dei komt dat Jan ek nei Hite Blikse moat. It personiel fan de finzenis wit wol dat Jan unskuldig is, mar wa sil him leauwe? En hy wol sels ek wol dea, hy sjocht en fielt alle wreedheden fan de wrald.

In dei út it libben fan in deade mosk

/in /door

Guus en Riekje ha in famke fan 11 jier dat swier gehandikapt is en oan tafallen hat. Se is harren iennichste bern. Se ha in goed houlik ûndanks de problemen mei it famke. Riekje tinkt dat de tastân fan de lytse Wiesje har skuld is om ’t se earder nochal wyld libbe hat. Toch wit Riekje better mei har fertriet om te gean as Guus. Stadichoan wurdt Guus in senuwpasjint, as leraar in ûnmooglik mins dy’t syn learlingen as natuerlike fijannen beskôget. Syn galgehumor is in wapen tsjin de machteleazens. Syn mem hat him as bern tefolle bepopke, sadwaande is hy in tige kwetsber minske wurden dy’t op ’t lêst de krêft net mear opbringe kin om jûk te sjouwen en smyt it fan him ôf. Nei in mislukte poging om syn bern te deadzjen lit hy syn gesin yn ‘e steek…