Leave Arthur

De âldere susters Ada en lies wenje noch hieltyd by elkoar yn harren âlderlik hûs. Der is in soad feroare sûnt se jonge wiene. En dan stiet ynienen- nei rom tritich jier – harren nei Afrika emigrearre suster Trude foar de doar. Har man Arthur is stoarn en sy is nei Nederlân werom kommen om de begraffenis te regeljen. Sy wit net dat Ada en Lies harren ferstoarne kat ek nei Arthur neamd hiene.
Stadichoan komme de oantinkens oan earder werom. Oer doe ’t se jong wiene en hoe ’t Arthur yn it libben fan de susters kaam en hoe ’t dat alles feroare.
Foar Trude binne lykwols inkelde dierbere oantinkens oan eartiids út it hûs ferdwûn mar it meast is itselde bleaun.

De Wergeasterhúsfroulju’s ferzje fan Macbeth

Macbeth, in Skots ealman, kriget troch 3 heksen de takomst foarsein: hy sil kening wurde. As syn frou, Lady Macbeth, dat te witten komt besiket sy dat doel sa gau mooglik te berikken. Se giet trochtrape te wurk: de kening, Duncan, wurdt fermoarde en ek in freon fan Macbeth, Banquo, wurdt fan kant makke. Dan is der noch mar ien dêr’t Macbeth bang foar is: Macduff. Mar de heksen stelle him gerêst: “want, nimmen, berne út in frou sil dy ea deare!” en “jo bliuwe ûnferslein salang it bosk net optsjocht nei it heech fan Dunsinane Macbeth, om jo dêr te bestriden!” Nei ferrin fan tiid begjint it Lady Macbeth te meallen en lang om let komt it ta in gefjocht tusken Macduff en Macbeth…
Hanneling: In ôfdieling fan it bûn fan plattelânsfroulju fiert in jubileum mei in eigen produksje fan Macbeth.
Utgongspunt: de foarsizzing fan de trije heksen oer de takomst fan Macbeth. It publyk sjocht in tal tafrielen yn de oarspronklike tekst fan Shakespeare; dêrneist is it tsjûge fan hektyske tastannen “efter it toaniel” dêr’t fan alles misgiet. Froulju spylje manljusrollen en oarsom.
As it stik goed brocht wurdt hat it publyk in hiel fleurige jûn.
Oarspronklike titel: ‘The Faundale Avenue Housing Estate Town women’s Guild dramatic society’s production of MacBeth’.

Bloed fan ‘e hongerlijers

In ferfallen buorkerij yn in gebied dat oan de râne fan ‘e woestijn leit. Der is hast neat mear te iten. De heit is oan ‘e drank en al dagenlang fuort, nei’t hy de doar yntrape hie. Mem wol net dat soan Wesley de boel oprommet, mar dy fielt him as iennichste roppen om te besykjen noch eat fan it bedriuw te meitsjen. Syn skoalgeande suster dreamt fan fuortgean en in skoan libben hawwe, krekt as de mem dy’t mei de bern nei Europa ta wolle soe. Hja hat plannen om de boel te ferkeapjen, nei’t hja it oanlein hat mei in ûnbetroubere abbekaat, dy’t wurket foar projektûntwikkelers. Wesley wol dit tefoaren komme en fertelt it oan syn heit as dy werom is. Dy hat it huis yn in kroech al oan in oar tasein om syn skulden te beteljen.
As de kroechbaas, mei it jild en de keapakte ferskynt en de abbekaat tsjin komt, komt de saak ta in útbarsting. Dy beweart dat de ferkeap net rjochtsjildich is. Underwylst slept de heit ûnbekommere syn rûs út op ‘e tafel. Dan komt in plysje ferheljen dat de dochter de kroech fan de kroechbaas fernield hat, hja sit no yn ‘e sel. Poerrazend ferdwynt de kroechbaas, folge troch Wesley dy’t it jild weromhelje wol.
De oare moarn is de heit wer sa warber as in bij. No is it de mem dy’t skjin oanein yn sliep fallen is. Wesley beseft lykwols dat der neat mear te rêden falt. Hy makket it laam dea dat hy earst fersoarge hie, proppet him fol mei iten en lûkt de klean fan syn heit oan. In pear hantlangers fan de kroechbaar ferniele de auto út wraak. Om’t hy wit dat hja weromkomme sille, bliuwt Wesley ferdôve efter.
KOMMINTAAR:
In rau, realistysk stik, mei in tal symboalyske aspekten, lykas it laam dat Wesley fersoarget en dat symboal stiet foar syn eigen lot. Troch de útsprutsen karaktertekenings, de subtile symbolyk en de humor dy’t der hjir en dêr ek wiswol yn sit, stiket it stik fier út boppe it platte realisme.
It tema fan it stik is in gesin dat oan alle kanten út elkoar skuord wurdt. Yn ’t foarste plak wurdt dat feroarsake troch de stikken rûne relaasje tusken de heit en de mem, twa útienrinnende, mar heftige karakters. Op de eftergrûn fan dy mislearre libbens, steane lykwols driigjende maatskiplike krêften, dy’t der mei foar ferantwurlik binne dat it gesin him net hanthavenje kin. Sintrale figuer yn it stik is de yn himsels kearde sean Wesley. Hy fielt it bêste oan wat der mis is, mar is net by steat om it ferfal te kearen.
It stik spilet yn ‘e ein jierren fyftich yn it súdwesten fan de Feriene Steaten. Oft men de hanneling no nei dizze tiid of dit plak oerbringe soe of net – it stik is by steat om in grut publyk oan te sprekken.

HB

Cranky box

In net-realistysk stik, dat oer relaasjes giet. Mei net-realistysk wurdt yn it foarste plak bedoeld, dat it net om in konkreet oantsjut plak of tiid giet. In spylflier en in pear stuollen is yn wêzen al
genoch. Ek it uterlik en sels it karakter fan de personaazjes binne net wichtich. It giet om de útwerking dy’t minsken op inoar hawwe.
De tekst bestiet yn syn gehiel út fjirtjin sênes, dêryn wurde hieltyd twa as trije minsken mei-inoar konfrontearre. Alle sênes steane min ofte mear op harren sels, mar yn in oantal gefallen lykje de personaazjes yn guon sênes bot op dy yn oare sênes. De situaasjes dogge wat sketsmjittich oan, mar binne dêrom net minder sprekkend. It gehiel hat wat fan in tekenstrip, of fan in oefening foar akteurs. (De tekst is ek skreaun op grûn fan ymprovisaasjes fan akteurs).
Soest al ien tema yn al dy sênes oanwize kinne, dan is it, dat minsken hieltyd fertiesd reitsje yn de ferwachtings dy’t se fan inoar of fan harrensels hawwe.
Dat heart swierder as it is. Absurde en foaral komyske draaiings wurde troch Herzberg net mijd.

Kommintaar:
In poerbêst stik foar in groepke akteurs dat fral spylje wol, sûnder omballings derom hinne.
Hilbert Dijkstra hat it stikje yn 1992 foar it amateurteaterfestival yn Drachten regisearre. Dêr die bliken dat sels in stik dat der foar guon wat ‘eksperiminteel’ út sjocht, in hiel smaaklike foarstelling
opsmite kin.

HB