Blau bloed
(noch gjin beskriuwing)
De troudei
noch gjin beskriuwing
Fisk
In mem en in dochter libje fan it fangen fan fisk. Sy sitte oan ‘e kant fan de see te praten oer “it libben”.
Hoe ’t it wie doe’t de heit der noch wie, hoe swier it libben is…….
De dochter nimt ôfskie fan har mem, se is swier, wol net fierder libje en docht harsels te koart.
It kostúm fan de Keninginne fan Denemarken, moat je beg
noch gjin beskriuwing
De bushalte
By in bushalte moetsje trije aparte types inoar: in synikus dy’t in boal blykt te wêzen út’e Twadde Wrâldoarloch; in man dy’t in obsesje hat mei suverheid; en in dakleaze flechtlinge. Yn harren petear wikselje driging en eangst inoar ôf. Lyksa de sympatiën en antipatiën fan dizze folslein tsjinstelde karakters. It stikje einiget mei de komst fan in plysjeauto. Unrêst yn in oarderlike maatskippij.
NB
Sjoch foar mear ynformaasje oer ‘Flying Fish’ de beskriuwing by RIEMERSMA, Trinus – ‘De tarieding’.
Bidlerij
Fleurige musical oer muzyk stjerren dy ’t it heech yn ‘e holle ha en skjinmakkers dy ’t ek wol sjonge kinne yn in fleurige betizing. (Sels fyn ik dit ien fan myn bettere musicals).
Tusken wal en skip
‘Tsjerk Vermaning – libben en wurk’ is de ûndertitel fan dit stik. It lit de bernetiid fan dizze ferneamde amateur-archeolooch sjen. Tsjerk Vermaning wie de soan fan in skippersfamylje. Ek sjocht men sênes út de tiid fan de 2e wrâldoarloch en dêrnei, doe’t Vermaning wichtige fynsten die. It hichtepunt foarmet it proces fanwege ferfalsking út de jierren fyftich.
In ûnferjitlike heit
It ferstjerren fan de 78-jierrige Jisk Marten Dellema besoarget syn neiteam gâns tipelsinnichheden en emoasjes. Wa wie einliks dy wat útstrutsen, skrale, stiltsjes libjende en yn it rêsthûs útdôve man, dy’t troch ien fan syn bern in ûnferjitlike heit neamd wurdt? Wied er yndied de warbere, kloeke sakeman sûnder-wryt-of-slyt dy’t er like en graach wêze woe? Liet er jild nei of wie alles op? Hied er in goede húsfader west of hied er twa froulju de dea yndreaun? Mei dy fragen tiizje syn bern, eigen en oantroud, de dagen foar en nei syn beïerdiging wakker om. Stikje by bytsje losse de riedsels har op en komt in part fan de wierheid oan it ljocht. Der spylje yn dizze lytse, mar roerige famylje-rûnte, neist it fertriet om in stjergefal ek wrange, mar soms gesellige irony en waarme minsklikheid mei.
Der wie in man, dy’t Job hiet
Undertitel: “in dramatyske gelikenis”; it stik is dus in hjoedendeiske ferzy yn drama fan it bibelske boek Job. Hjir is Job in smoarrike yndustrieel, dy’t alles hat: frou, bern, freonen, jild, macht en ynfloed. Troch in ferskaat oan oarsaken rekket er alles yn koarte tiid kwyt. Dochs besiket hy betrouwen te hawwen yn de minsken en syn lot te dragen. As blykt dat sels syn frou him yn’e steek lit foar syn bêste freon – dy’t Job út jaloerskens ferriedt – wurdt dat betrouwen swier op’e proef set.
De haadfertelling wurdt trochsnijd troch in koar fan rouwende froulju, in manke swalker (in spegel fan it takomstige lot fan Job) en in fjouwertal fertellers.
It stik behânnelet eins deselde fraach as it bibelboek, mar dan yn ‘in wrâld sûnder God’: hoe is it kwea te fernearjen?
De roas fan Dekema
It stik spilet him earst ôf yn 1345 as de greve fan Hollân in grut feest jout, wêrby’t ek in delegaasje út Fryslân oanwêzich is. De greve makket oanspraak op de titel ‘Hear fan Fryslân’, mar de measte Friezen fersette harren dertsjin. It twadde part fan dit histoaryske drama spiliet him ôf yn Fryslân, benammen by it kleaster fan Sint Odolphus by Starum. De striid tusken Hollânders en Friezen rint út op de bekende slach by Warns.
Van der Mark hat de roman fan Jacob van Lennep net folslein folge, om’t der hjoedendei mear feiten bekend binne en van Lennep it neffens van der Mark wat tefolle troch in Hollânske bril seach.
De tarieding
Troud stel fan midden fjirtich sit te wachtsjen op besite. Hy hellet de biezem oer it terras. Sy is mei de stuollen oan’e gong. Se krije wurden as de frou seit dat hy tefolle sûpt. Hy mei ek noch net oan’e kofje salang’t de oaren der noch net binne. Sa hingje se inoar oan ien tried wei oer ditsjes en datsjes yn’e bek. Sy tinkt foaral oan wat ‘se’ wol net sizze of tinke sille. Hy is in âld seur yn’e ferdigening.
Tige komysk, mar ek trystich byld fan in nearzich pear.
NB ‘Flying Fish’ wie in projekt fan Praktikabel: fjouwer skriuwers skreaune in mini-ienakter mei as útgongspunt in (ferskillend) part fan ienselde foto. De stikjes binne lykwols hiel goed op harsels te spyljen.
Monolooch fan in hûn
In hûn sprekt fan him ôf. It docht bliken dat er syn baas opiten hat, nei dat er him (dea) fûn hat. Om’t er tige wiis mei him wie, wol er no net mear skite. Op in bepaald stuit praat de hûn tsjin minsken dy’t net it bêste mei him foar ha…
Dizze oandwaanlike monolooch kin troch in man of in frou spile wurde.
NB
Foar mear ynformaasje oer ‘Flying Fish’ sjoch RIEMERSMA, Trinus – ‘De tarieding’.
Ut issun moaie seumeravond
Tante Aly besiket om Jim – in fêste besiker fan har kafee – op’e ein fan in simmerjûn fuort te krijen. Dat slagget net bêst, want Jim is stomdronken en lalt en sjongt in tige ôfwikseljend rippertoire. Tante Aly hat dy dei al in kremaasje hân en moat ek noch nei in stjerrende Ome Jan. Lykwols bliuwt se tige freonlik tsjinoer Jim. At er noch efkes pisse hat, ‘skaatske’ se tegearre ôf.
Tige absurd, kabaretesk stikje. Yn it ‘leewaddes’!
NB
Foar mear ynformaasje oer ‘Flying Fish’ sjoch RIEMERSMA, Trinus – ‘De tarieding’.
It perron
Op it perron fan in middelgrutte stêd hat Eelke in blommekiosk en Arjen in kiosk mei lektuer en snobbersguod. Marie sit dêr tuskenyn as sûkerskjinne toiletjuffer.
De manlju kinne net tagelyk troch deselde doar omdat Arjen yn it ferline Eelke in minne streek levere hat. Eelke hat koartlyn syn frou ferlern en hat wer oanhâld fûn by Ria, dêr’t er och sa grien mei is. Syn dochter frijt mei Jelmer, de soan fan Arjen, ta grutte argewaaqsje fan de beide heiten. Se besykje de jongelju útinoar te spyljen troch Jenny as ‘au pair’ nei Ingelân te stjoeren, mar as dy ûnferwachts earder weromkomt begjint it earmelijen op’e nij. Hawar, mei help fan Marie komt alles op syn poatsjes telâne oan ‘e ein fan it stik.
Libjend apart tegearre
Heit en mem sille byelkoar wei omdat heit mear each hat foar syn wurk as foar mem. Dêrom wol mem op harsels wenje en no helpe se – elk op eigen wize – allegearre mei om dy hierwente op te knappen en yn te rjochtsjen. Mar mem slokt net alles mear en wol har eigen saakjes regelje; ek de kûle dy’t har man besiket te graven troch in goekunde fertelle te litten hoefolle gefaar allinnewenjende froulju rinne, falt se net yn. Tegearre mei buorfrou oan ‘e sherry en de skoandochter dy’t har ferpraat en alles wurdt sa klear as in klûntsje: de jongelju wolle graach yn ’t hûs en heit wol syn brijsieder graach werom ha, mar allegearre hawwe se te min rekken hâlden mei wat mem sels wol!
Doet, Gryts dochter
Beppe Gryt en dochter Doet hawwe in bedriuwke yn fegetaryske hamburgers en pizza’s ensfh. Beide froulju binne teloarsteld yn ‘e manlju. Beide hawwe hâlden fan ien, dy’t net genôch fan harren hâlde. Se hâlden der beide in dochter fan oer. Beppe Gryt kin dêr oer orakelje as in profetes. Doet is wat oars. Har dochter Gryt hat al langer ferkearing, mar is dêr sa ticht oer as in pôt. Nei in wat persoanliker petear mei har mem, feroaret der gâns. Har freon hâldt safolle fan har, mar sy jout neat om him. Se hat it
útmakke, want hat leaver in man, dêr’t sy fan hâldt.
KOMMINTAAR:
Tige de muoite wurdich, dit stik. Goede dialogen en spannend oant en mei de ein.
JV
Oan de hân fan
De trije beppesizzers binne (op útnoeging) by beppe, dy’t hjoed 74 wurdt, te teedrinken. Tusken de rigels troch wurdt dúdlik dat beppe fan doel is der “út te stappen”, hjoed noch. Beppe docht hjir hiel nochter en realistysk oer. Maaike – hat beppe op har fersyk fan de winske pillen foarsjoen – fynt dat mar raar. Se kin der net oer út dat beppe dit echt wol. De beide oaren witte it noch net; dy hottefylje wat, tsjin mekoar, en tsjin beppe dy’t de planten ferwurde lit. Nei de tee komt de drank op tafel (beppe nimt jus mei rum); de hapkes steane al klear. Dan krije de oare twa “it nijs” te hearren. Dy beare mâl, (hoe krijt beppe it yn “de fucking plasse”) mar tille der net echt swier oan. It wurdt Maaike te machtich, dy rint der út. Gerda wol it beppe noch út ‘e holle prate, mar nicht Gerredine (dy’t blykber yn in kommune wennet en te pas en te ûnpas Ingelske wurden brûkt) leaut beppe net en seit tsjin Gerda dat je “altyd mei in gek meiprate moatte”. As beppe der even út is, wurde de froulju it der suver oer iens dat beppe oan it demint wurden is.
Beppe fertelt letter dat se moarn nei ’t sikehûs moatten hie foar in ûndersyk. Dat wol se blykber net mear meimeitsje.
Maaike komt werom, gysten, ropt de beide nichten derút, wol mei harren prate; komt even letter werom mei in luchtbuks, sil beppe deasjitte, want se “moast beppe dochs helpe”? Beppe warskôget: “Ik red my sels wol. Asto sjitst dan bisto in moardner en giest it gefang yn”. Maaike: “Wat makket it út, in kûgel of fergif, beide kearen bin ik in moardner”. Beppe lit it net ta: “Earst fatsoenlik myn jierdei fiere”.
Der wurdt wer jeuzele; beppe fertelt oer eartiids. Maaike fljocht der nochris út. De oaren jeuzelje troch en draaie in plaatsje. Beppe fertelt hoe’t se ta har beslút kommen is en oer hoe’t sy oer de dea tinkt. Se hat folslein frede mei wat se fan doel is.
Undertusken is ’t by de fiver allegear drokte, Gerda giet der hinne. Komt even letter as in “wynpûst” de keamer yn: “Maaike is krekt út ‘e fiver helle!! Dea!”
Beppe: “Wat moat ik sizze? Se hat oars neat dien as my dy pillen jaan.”
Kommintaar:
In nijsgjirrich, eigentiids gegeven. In moaie beppe. De karakters, ek fan de trije beppesizzers, binne goed en dúdlik útwurke.
Benammen it ferskil tusken de trije. Oer’t algemien flotte dialogen, hjir en dêr wat krûm. (Bygelyks Gerda, side 11: “Ik sjoch even bûten by al dy minsken”). De útkomst is like wrang as ûnferwachts, mar is nei myn betinken (nettsjinsteande de buks-sêne) krekt even te min taret. Dochs in orzjineel drama yn “notedop”, op lichte toan ferteld.
TZ