De krekt stoarne Jan Brugman (1399-1473) hat noch gjin rêst, hy krijt opdracht om noch in ieuwenlange wei te gean, oant er oan ‘e ein klear is mei himsels. En, graach of net, hy sol op syn tocht beselskippe wurde fan in nar.
Jan Brugman dy’t yn syn libben alle oaren twong om harsels te ûntdekken yn syn “Speculum imperfectiones” (Spegel fan ûnfolsleinens) fan fan 1450, stiet no sels foar hjitte fjurren. Diskear is it de nar, dy’t him, Jan Brugman, de spegel foarhâlde sil. Hy sil hieltyd dúdliker sjen, dat minsken elkoar altyd wer mei regels yn ‘e beage hâlde – mei moaie en minder moaie bedoelingen – en hoe’t se ek altyd wer ûnder de regels útkomme wolle, sa goed sa kwea.
Each yn each mei de singeliere ferletten fan minsken en har net nei te kommen kar foar wyt of swart yn tiden fan deilisskip en reboelje, feroaret er njonkelytsen. Sjocht er himsels en oaren yn in nij ljocht. It sil úteinlik it fjoer, dêr’t er him yn djipste wanhoop oan oerjout, wêze dat him befrijt fan syn âlde ik. Wat oerbliuwt, is in man dy’t lykop rint mei de minsken. Yn ‘e spegel hat er de trekken fan in nar.
Yn alle situaasjes: de deadewacht by Jan Brugman, de opmjitte nei de reformaasje en de Frânske tiid, de needsaak en eangst om te kiezen yn ‘e twadde wrâldoarloch, en de alteraasje fan de tiid fan no, bliuwe alle spilers harsels, hâlde har eigen namme. Sa as altyd feroarje minsken soms yn ‘e rin fan de tiid, mar like faak hat it der fan dat se stean bliuwe dêr ‘t se stienen. En sa spylje bern, altyd en oeral, har eigen spultsje oant se de wrâld, sa as dy is, foar kar nimme of har fernije.