In libben as de blommen

Doutsje Simpel hat it allegear goed foar elkoar. Se hat in winkeltsje yn jern en bân en har kanarje hâld har geselskip. Alles keurich en netsjes giet it libben sa wat syn gong en Doutsje fynt it prima sa..of net?
Op in moaie moarn yn `e maaitiid docht se de doaren fan har winkeltsje iepen en krijt dan de skrik fan har libben; har blomkes dy’t oars altyd sa keurich op in rychje stean, binne hielendal platwâde. De plysje komt der oan te pas mar oft se dêr no sa’n soad oan hat is noch mar de fraach.
Dan komt er in jongfeint del mei skuonmjitte 48½ en komt der wat ljocht yn `e saak.
As dan eintsjebeslút frou Drip delkomt foar in pear bordeauxreade sokken is it dúdlik: it libben fan Doutsje sil nei dizze dei noait wer itselde wêze.

Glêzen boartersguod

Yn ien fan de Amearikaanske grutte-steds minskepakhuzen wennet Amanda Wingfield mei har soan en har dochter. Har man, dy’t nei jierren oanien in gewoan baantsje hân te hawwen, dêr op in stuit genôch fan hie, hat har doe samar ynienen ferlitten, is op aventoer gien en se hat noait wer wat fan him heard.
Amanda skynt eartiids as frou wol meidwaan hawwe te kinnen en libbe yn har dwaan en litten winliken noch yn de ferline tiid. En se besiket dat ek op har bern oer te bringen.
Har soan, Tom, hat in gewoan kantoarbaantsje en toant yn ‘e rin fan it stik deselde driuw as syn heit. De dochter, Laura, hat in tige sterk minderwardichheidsgefoel en ferdjippet har thús yn in spul mei glêzen byldsjes, dêr’t se alhiel yn opgiet, omdat dy foar har begûn binne te libjen.
De mem nimt de soan yn ‘e earm en freget him ris in gaadlike kollega fan it kantoar mei te nimmen nei hûs om op dy wize har dochter ris mei manlju yn ‘e kunde te bringen.
As dy opset slagget en der dus in jongeman komme sil, makket Amanda dêr alles foar klear: der wurde kosten noch muoite sparre om alles goed slagje te litten.
It docht bliken dat dy jongkeardel deselde is dêr’t Laura mei op skoalle sitten hat en dy’t se sa bewûndere en dêr’t se faaks yn har fantasije wol fan hâlden hat. Har ferlegenens nimt suver syklike foarmen oan, mar yn it petear mei him wurdt se dochs op ’t lêst harsels en komt it safier dat hy har in tút jout.
Dan komt foar har de grutte ôfdijer, as er seit dat er al fersein is en daliks fuort moat.
Hy kriget it moaiste glêzen byldsje fan har mei……

## Dit stik is net mear leverber. Jo kin fan dit stik gjin boekjes mear keapje. Wol ha we noch in pear sichtboekjes, se kinne dus noch wol lêzen wurde.

As jo dit stik spylje wolle, matte jo sels de boekjes kopiearje.

In kwestje fan oanpassen

Nei de lêste oarloch dêr’t Amearika by behelle wie, is Ralph Bates opnommen yn it bedriuw fan syn oansteande skoanheit, dy’t him tasein hat dat as er mei syn dochter trout, hy dan syn opfolger wurde kin.
Hy is no 6 jier troud en sit noch altyd yn in ferfeelsum roetine-baantsje te wachtsjen op ‘e dea fan syn skoanheit. Dy is geef, dat Ralph nimt syn ûntslach.
De spanningen hjir omhinne ha de sfear fan it houlik slim oantaast en dit ûntslach is foar syn frou oanlieding om mei harren jonkje by him wei te gean.
De deis foar Krysttiid, as er krekt allinne sit, komt der in âlde tsjinstkammeraat by him op besite. Dy hat syn frou, dêr’t er twa dagen lyn mei troud is, meinommen. De ynset fan dat houlik is ek al net sa bjuster, sadwaande ha se de earste nacht ek al net byelkoar sliept.
It komt der op del dat de beide oarlochsfeteranen harren frou wol slite wolle. Se beslute om yn Texas tegearre in fokbedriuw te begjinnen.
De froulju litte it der lykwols net by sitte. Ralph sines komt werom om him te bewizen dat se fan him hâldt. Dy fan syn freon toant no alle begryp foar de psychologyske wjerstannen dy’t har oare helte hat.
Yn beide houliken is it in kwestje fan oanpassen en dat proses liket no op in ein te rinnen; foar beide pearen is der no hope op in takomst.

It grutte ûnthjit

Duotsje Simpel, in kreas frommeske fan 26 jier, hâldt der op in lyts doarpke in winkeltsje yn jern en bân op nei. Har hûs en har hert geane beskûl efter in dûbele rige petunia’s, oant op in dei in man rûchwei troch dy blommen hinnewâdet. Fuort dêrnei stiet dy frjemde man by har yn ‘e winkel en hy bringt har om sa mar te sizzen it ‘boadskip fan har libben’. Nei in yngeand petear seit se him ta, him op in wonderlik oarde moetsje te sillen, om har sadwaande foar altyd te feroarjen, te bekearen ta it libben. Mei dy wissichheid lit se har winkeltsje foar altyd yn ‘e steek om ôf te reizgjen nei…. it grutte ûnthjit.
Oan te rieden foar selskippen dy’t ris wat oars bringe wolle as de bewende komyske ienakters.

It lange ôfskie

It spilet yn in fertrek fan in Amerikaanske hierkazerne. Joe is in skriuwer, waans mem stoarn is en waans suster (dêrtroch?) de brede wei opgien is. It skriuwen slagget Joe net al te bêst. Hy sil ferhúzje. Wêrhinne?
Syn freon is by him op it stuit dat de ferhuzers komme. Joe is út syn dwaan. Hy sjocht ûnderskate mominten út syn libben, dy’t yn flash-backs toand wurde en dy’t in dramatysk effekt hawwe. Syn ferhâlding ta syn mem, syn suster en syn heit wurde dúdlik.
It is in lang ôfskie út in bekende wrâld mei fertroude dingen nei…. in ûnwisse takomst.

Fyftjin roazen

Fuort nei it ferstjerren fan har mem, is Cornelia Scott (60) yn ‘e kunde kommen mei Grace Lancaster (45) en sûnt dy har man ferstoar, wenje se byinoar yn. Grace hjit de sekretaresse fan Cornelia te wêzen.
Cornelia is in foars, suver autoritair type, út ‘e súdlike kontreien fan Amearika. Grace hat in klien en fyn postuer.
Tusken de beide froulju is wat dat net útsprutsen wurdt en dêr’t elk nei riede kin. Men mei oannimme dat it mei de yntime gefoelens te krijen hat, ek al omdat Cornelia oan Grace 15 roazen jout, as se 15 jier byinoar binne. Tusken de froulju is in ferhâlding ûntstien dêr’t it hoe en wat net dúdlik fan trochkomt, mar dy’t by beide in spanning bewurke hat. Dy spanning uteret him by Cornelia yn it berikken fan de heechste funksje(s) yn it ferieningslibben en by Grace kin dy spanning net rjocht in útwei fine en friget in oerspanning.

## Dit stik is net mear leverber. Jo kin fan dit stik gjin boekjes mear keapje. Wol ha we noch in pear sichtboekjes, se kinne dus noch wol lêzen wurde.

As jo dit stik spylje wolle, matte jo sels de boekjes kopiearje.

Moany’s feintsje gûlt net

Moany is in frijbûtser dy’t it leafst syn hiele libben yn de bosken omslaan soe. Mar troch dat syn frou befallen is fan in lytse poppe moat hy yn it fabryk wurkje omdat der sinten op ’t kleed komme moatte. Lykwols kin hy it thús net út hâlde en op in nacht, at hy wer ris net yn sliep komme kin, pakt er syn bile en sil der fan troch. Mar syn frou triuwt him de poppe yn de earmen, want dêr wol sy net mei sitten bliuwe. Mei de poppe op de earm beslút Moany om te bliuwen.

Kommintaar:
In ienakter dy’t net sa geskikt is foar begjinnende spilers: it freget wier wol wat ûnderfining om de beide rolfigueren goed del te setten. At der twa sokke spilers binne, sille dy der wol mei nocht oan wurkje kinne.

GD

Tramwein Begearte

Begjin jierren fyftich yn it suden fan de Feriene Steaten. Blanche Dubois is de dochter fan in ferearmoede famylje fan plantaazjebesitters. As har famylje útstoarn is en der neat oars oerbliuwt as skulden, giet hja nei har suster Stella yn de grutte stêd. Dy is ûnder har stân troud mei in arbeider fan Poalske komôf. By it begjin fan it stik komt Blanche oan yn de drokke, benearjende folkswyk yn New Orleans.
Tusken de o sa teare, dameseftige Blanche en de man fan har suster, Stanley Kowalski, bûtert it fan it begjin ôf oan net. Hy is in rûge bast mei in geve pit. Hja is krekt oarsom: ûnder har smetleas uterlik (en namme!) ûntdekt Stanley al ridlik gau dat it net doocht. Blanche wurdt net allinne opfretten troch de senuwen en is swier oan’e drank, hja is ek twongen weigien út har berteplak nei’t men der efter kaam dat hja as learares in net tastiene affêre hân hat mei in jonge. Under har degelike opfieding en har hege ferwachtings fan it libben, skûlet in wanhopich langstme nei leafde, erkenning en erotyk. In mislearre houlik mei in te betiid stoarne, homosexuele jonge dy’t hja oanbidde, is ien fan de oarsaken fan har teloarstelling en wanhoop yn it libben.
Yn de kleurrike, mar machteleaze werklikheid fan Stanley en syn freonen besiket Blanche lykwols noch in romantyske ferhâlding oan te gean mei Mitch, ien fan de freonen, dy’t tige ûnder de yndruk is fan har ferskining. Stanley fielt him lykwols hieltyd mear faksearre en delhelle troch de kueren en manierkes fan Blanche. Nei’t hy har ferline te witten kommen is, docht hy in boekje iepen by syn freon Mitch. Dy fielt him troch Blanche beskiten en stjoert har fuort.
Blanche rekket no alhiel fan ‘e roai. Hja kin net langer by Stella en Stanley ynwenje, mar hja hat nimmen om nei ta te gean. Uteinlik wurdt hja troch in dokter ophelle, dy’t har nei in ynrjochting oerbringe sil.
KOMMINTAAR:
Ien fan de klassikers út de toanielliteratuer fan de 20ste ieu. It stik is ferskillende kearen ferfilme en ek yn Nederlân regelmjittich spile. It is in fel-realistysk drama, dêr’t it konflikt tusken de dreamwrâld fan Blanche en de rauwe werklikheid fan Stanley sintraal yn stiet. Beide figueren binne lykwols mei sawol negative as sympathike karaktertrekken útrist. Hjirtroch, en troch de macht dy’t it ferline noch hieltyd op Blanche útoefenet, hat it stik in ûnûntkomber ferrin en soene jo it mei rjocht en reden in moderne trageedzje neame kinne.
Foar amateurs dy’t it ûnderste út de kanne helje wolle, is dit stik sûnder mis in útdaging.

HB