Wolven en skiep

/in , /door

Arnold Poortinga is fertsjintwurdiger fan syn berop. Hy kin by syn firma in goede omset helje en alles liket foar de wyn te gean. Oant op in stuit de saak opnommen wurdt yn in grut konsern en der in belied komt dêr’t de effisiensy by foar master opslacht. Reorganisaasje makket dat in folle jongere kollega fan him, mei bettere papieren, boppe him steld wurdt en hy oansizzing kriget dat syn wurk teni út it haadkantoar wei regele wurdt en dat der in hegere omset helle wurde moat. Mei in healjier rekket er sadanich frustrearre, dat er ûnder dokters hannen rekket en wol ôfkard wurde sil.
Koart sein: in stik dat in probleem fan dizze tiid behandelet. In probleem dat troch reorganisaasjes en sluten fan bedriuwen in algemien probleem neamd wurde kin, in probleem ek dêr’t langer in protte minsken fan te lijen hawwe.
In flotte dialooch mei gâns humor.

Portret fan pake

/in /door

Pake Harm is tydlik by de bern: Wolter en Marta, om’t er eins net mear allinne wêze kin. Hy fersoarget en fertuteazget, binne se bang, as er noch langer op him sels sil en it âldereinhús fersmyt er fier. Hy is in man dy’t alles seit wat him foar de mûle komt en dat is út en troch hiel wat: rûch en primityf as er is – hy wol him net oanpasse oan it hâlden en dragen sa’t in boarger-húshâlding freget. Dat jout fansels oanienwei opskuor. Yn dy snuorje komt der ek noch in muoike fan Marta in deimannich útfanhûs. Muoike wol wer in man ha en hat skreaun op in advertinsje, dy’t pake yn ‘e krante set hat. Under nûmer fansels. Boppedat komt Rommy, de dochter, ek noch thús mei har freon dêr’t se as studinte yn Grins mei libbet.
Ien en oar jout pake gâns argewaasje en it slagget him om muoike sa bot lilk te meitsjen, dat in trouwerij fan dy twa sit der net yn. En as der dan yn ’t lestoan ek noch in telefoantsje komt fan in buorman mei it boadskip dat de âld geit neat oars docht as mekkerjen – fan ûnwennigens, sa wurdt it fansels útlein – dan hoecht er him net langer te betinken en set er ôf.

Betsjoende earbeltsjes

/in /door

Der moat in erfskip ferparte wurde ûnder fjouwer bern. Trije dêrfan komme mei de oare helte, ien is op see. Op it lêste stuit komt der noch in frommeske oer de flier dy’t har de frou fan de seeman neamt, in skoandochter dus. It minske wit har sa ynnimmend foar te dwaan dat se fuortdaliks as neiste famylje oannommen wurdt en se wurdt hielendal yn ‘e watten lein as se ferteld hat dat de lytse poppe al in moai ein hinne ûnderweis is. Dan docht bliken dat it doaske dêr’t memme earbeltsjes yn sieten, leech is. Se jouwe mekoar de skuld, mar de seemansfrou yn har wysheid wit ried en se sil mei har sigeunerbloed de geasten oproppe om iepening fan saken te dwaan. Se sûnderet har dêrta ôf op in sliepkeammerke om ‘yn trance’ te gean. Mar nei gâns in skoft docht bliken dat de ‘skoandochter’ der útpykt is, en alles meinommen hat wat se mar fine koe.
Fuortdêrnei stiet samar ynienen de seeman sels foar de doar en freegjenderwei wurde se gewaar dat it frommeske net ien oars wêze kinnen hat as it ljidske út Rotterdam dêr’t er de jûns tefoaren mei op stap west hat en dy’t er alles ferteld hat doe’t er goed yn ‘e oalje wie. Fanwege de blamaazje wolle se de plysje der mar net by helje, dat se triuwe de hiele beskamsume saak mar yn ‘e dôfpot.

De kar

/in /door

It giet oer in sakeman, dy’t fan lyts ôf begûn, in fabryk stifte hat. De saken nimme him alhiel yn beslach en sadwaande komme frou en bern oan ‘e krapperein. Syn soan, net in learder, mar mei ambysjes foar in artistike rjochting, moat en sil him letter opfolgje. Dat rint op in mislearring út fansels. Syn dochter hat ferkearing mei in gewoane jonge en dat kin der net op troch. En yn ’t saaklike rint it him ek al net mei om’t it folk easken begjint te stellen dêr’t de baas neat fan witte wol. Geandewei komt er ta it ynsjoch dat it trochsetten fan syn plannen him folslein nei de ûndergong fiere sil. In klimaks dus yn it stik dy’t teweech brocht wurdt troch de soan sakje te litten foar it eksamen en him dronken thús komme te litten. De jonge hat it dien út benaudens foar syn heit. Mar no slacht dy bangens nei de oare kant troch en wurdt it in rûzje fan komsa. Syn dochter freget him noch ienkear yn goedens om har ferkearing goed te finen, want se hawwe trouplannen. As er net tajaan wol, rint se de doar út. Yn it fabryk driget in staking en de bedriuwslieder stiet oan ‘e kant fan de arbeiders.
En ûnder de bedriuwen is de soan troch opkroppe spanning, drank en it stimulearjende middel dat syn heit him foar it eksamen taparte hat, sà oeral en oer syn toeren dat er it fabryk yn ‘e brân stekt.
Mei alle middels besiket de baas it spul wer op ‘e gleed te krijen, mar it brekt him by de hannen om ôf. Syn frou, dy’t lang swijd hat, kin it no ek net mear oan en se set him foar de kar: in oare wei út of se giet mei de bern de doar út. Dan jout er krimp.

De optocht

/in /door

Tema: de ûnferdraachsumens en it tekoart oan tolerânsje by de minsken. Der sil op in doarp feest fierd wurde en foar it earst sil dat meiïnoar. De dominys hawwe it klear krige dat alle kanten oan in optocht meidwaan sille en se stelle har der witwat fan foar. Garaazjehâlder Willem Freugde sit ek yn it bestjoer foar it feest en kriget in frommeske fan ‘e krante op besite, dy’t freget oft de sigeunders fan it doarp ek oan it feest meidogge. Freugde besiket him dêr sa’n bytsje foar wei te winen, mar it gefolch is dat it yn ‘e krante komt en dan is de earste oanlieding ta in nije spjalt der libbensgrut.
Hawar, ûnderwilens giet it mei de eukumene noch troch, want der wurdt útsteld dat alle rjochtingen trochinoar op ‘e fersierde weinen sitte sille. Dat soe earst foar eltse rjochting apart. De dominys wolle dêrby it foarbyld jaan troch ek meiïnoar op ien wein yn ‘e stoet mei te riden. Mar de ieuwenlange tsjinstellingen litte har samar net oan kant skowe. Stadichoan boazje de rûzjes oan en op it lêst spat de hiele boel útelkoar en moatte der wèr twa optochten hâlden wurde, al sil dan noch wol besocht wurde om der ien feest fan te meitsjen.
Under de bedriuwen troch wurde wy wat gewaar fan de wize dêr’t Freugde syn autohandel op docht. No, dat lycht der ek net om.

Fakânsjegongers

/in /door

Dit stik is in skets fan in fakânsje fan Marten Bierma en syn frou Lysbeth. Der wurdt ûnder oaren in filosofy yn útarbeide oer it houlik (de ferhâlding man-frou) en fierder wurdt der ynsjoch jûn hoe’t dy ferhâlding by oaren (ek fakâansjepearen, dy’t se moetsje) is.
Der komt in pearke yn foar dat wol meiïnoar libbet, mar net troud is, in spantsje dêr’t de man alles, mar dan ek àlles fan regelje wol en dat ek besiket yn de omgong mei oare pearen; en fierder noch in dichter mei houliksproblemen en sa mear.
It spilet him ôf op in kampearterrein.

Frânske kater

/in /door

Arjen Soalsma syn wyfke moat om op te knappen in setsje nei it bûtenlân. Dat is foar Arjen in heel spul, want hy moat dy tiid allinne sjen om te krijen. Hy en syn maat bedarje op in jûn yn in kafee en fan it iene komt it oare. Hy rekket op it lêst mei twa jonge froulju nei hûs, om’t dy oars sa let gjin plak mear krije kinne; hy hat nammentlik de auto fan ien fan harren yn syn oerstjoerens tsjin in beam ’total loss’ riden, dêr’t in jonge plysje him mei bemuoit. De oare moarns komt skoanmem harren oer ’t mad, alhoewol’t alles yn ’t fatsoenlike tagien is. Ien fan de fammen sjocht op ‘e troufoto dat it krekt dyselde deis 12½ jier lyn is dat Arjen troude. Dan komt ûnferwachts syn frou wer thús, neidat er omraak rûzje mei skoanmem hân hat.
Sy hat de ôfrûne dagen dêrjinsen oer alles neitocht en bringt har swierrichheden foar it grutste part werom op skoanmem, dy’t suver altyd by harren oer de flier kaam en har dochter noch as in bern sjucht en behannelet. Fan no ôf moat skoanmem in takke tebek en kriget it houlik wer kânsen.

Nachtflinters

/in , /door

It stik spilet yn in pension, dêr’t mei fakânsje binne, of komme: in kranteman, twa troude pearen, en – letter – in man allinne, dy’t letter resjersjeur blykt te wêzen.
Ien fan ‘e manlju is behelle yn in smokkelaffearen. Mar de oare wurdt by tafal fertocht en meinommen foar it ferhoar. Syn ûnskuld komt pas oan ’t ljocht as de oare man troch it weibringen fan syn folpinne op it plak fan de smokkelwaar, yn ‘e fûke rint.

Adeldom ferplichtet

/in /door

Twa susters en in broer, allegearre al sawat om ende by de 60 jier, binne fan adelik komôf, hawwe in grut part fan it eardere famyljebesit al ferkeapje moatten en wenje no noch yn in kreaze bungalow mei in feint foar de hynders en de tún en in faam foar it wurk.
De âldste fan de froulju sjocht de wrâld noch as yn de tiid fan de adel: hege hearen en dames en dêrnjonken earme arbeiders, dy’t dat hege folk tige achtenearje. De jongste tinkt dêr oars oer, en hat wol troch dat it gewoane folk oars tinkt as hûndert jier tebek. De man hat lykas syn heit altyd rij libbe: der hynders op nei hâlde, dêrmei nei draverijen, gokke en sûpe en samar troch. Sa dwaande is it besit aardich beklonken en is dat gjin rêgegraat mear foar de staasje sa’t hja dy winliken wol fiere wolle. De man hat koartlyn in manspersoan oanriden en is mei in stik yn ‘e kraach trochriden.
De ûntjouwing yn dit stik slacht op it feit, dat hja troch in tafal út ‘e mûle fan ien dy’t it witte kin, komme te hearren hoe’t it folk destiids – en no foaral – oer harren tinkt (it earste tema) èn dat oan ‘e ein fan it stik bliken docht foar de susters dat harren broer immen deariden hat en dat stilhâlden hat (twadde tema).
Hy wurdt yn ’t lêst fan it tredde bedriuw foar de kar set oft hysels de plysje skilje sil of dat hja it dwaan moat. Hy nimt de telefoan en dan giet it doek ticht.