De Presidintes
Trije froulju ha it oer de problemen en mislearringen fan it libben. De hypokrisy fan de Eastenrykse nei oarlogse maatskippij en de bekrompen boargerlikheid wurde útpluze mei bittere humor en eigensinnish taalgebrûk.
De ynbylde sike
De man is in ferbiten hypokonder, dy’t ûnder lieding fan in soad dokters en apotekers syn libben ferslyt op syn ‘siikbêd’. Op in dei beslút hy dat it tiid wurdt dat syn dochter trouwen giet. Yn ferbân mei syn sabeare syktes liket it him tige noflik om in dokter te hawwen as skoansoan, derhalve regelet hy dat. Syn dochter is hjir net fan sjarmearre, hja is al fereale op in oarenien. De heit lykwols jout syn dochter in kar-út: of trouwe, of it kleaster yn. Op in stuit spanne de broer fan de man en it tsjinstfamke gear en betinke in komplot tsjin de man om èn de plande brulloft tsjin te hâlden èn de frou, dy’t allinne om it jild by him bliuwt, te ûntmaskerjen. Kommintaar: In op en top komeedzje mei alle yngrediïnten. It is skreaun yn de 17de ieu, mei oare wurden, in grut tal teksten binne net mear fan dizze tiid, dat kin in neidiel wêze mar foeget wol in ekstra diminsje ta oan dit stik. Der wurdt in soad mei teksten boarte, bytiden rinne hja troch elkoar hinne en bytiden rinne hja lâns elkoar hinne. Dêrtroch is it gjin maklike komeedzje, mar as it slagget dan is it in súkses
In wintersprookje
‘A Winter’s Tale’ is in nuveraardich stik. It falt eins yn twa parten útinoar.
Yn it iene diel beskriuwt Shakespeare hoe’t twa hertsfreonen, kening Leontes fan Sicilië en kening Polyxenes fan Bohemen harren freonskip ferspylje troch deselde oergeunst dy’t letter Othello nei de ûndergong fiere sil. It ferstjitten fan in bern dat foar de wolven lein wurdt, de dea fan de keninginne fan Sicilië en de skieding fan in hoveling, binne it gefolch derfan.
Yn it oare part sjogge we dat de soan fan de iene kening en de fan de wolven sparre dochter fan de oare kening fan elkoar hâlde. Mar it stânsferskil stiet har houlik yn it paad. Earst besiket de prins him as gewoan minske foar te dwaan, nei in flecht wurdt besocht it famke as prinsesse (wat se eins ek is) te presintearjen, mar hieltyd rint it mis. Oant de keninginne wer yn it paleis ta libben komt, nei ’t se
achttjin jier in stânbyld west hat, it keninklik komôf fan it famke bekend wurdt en it jonge pear trouwe kin.
‘Wa’t te folle nei oaren sjocht ferliest himsels’, sil yn ‘e nije foarstelling in wichtige tematyk wurde. It stik wurdt in kombinaasje fan lokaasjeteater, breakdance, maskerfoarmjowing en ferskeidene soarten musyk.
Fanfare
De twa pleatslike kroechbazen kinne it net sa goed mei-inoar fine en dêrtroch falt it pleatslike muzykkorps útinoar yn twa helten. Hokker ploech hat rjocht op it findel en de ynstruminten en wa fertsjinwurdiget Lagerwiede op it grutte konkoers? De boargemaster mingt him yn de striid en ek de dirigint spilet net swak by. En dan is der fansels noch in leafdesferhâlding tusken in kastleinsdochter en in plysjeman….Ek foar it wetter is der in grutte rol weilein. Spanning, muzyk, moaie plaatsjes en in protte wille.
Hamlet
Nei it hommels ferstjerren fan syn heit is Hamlet, prins fan Denemarken, werom kaam nei it hof. Like hommels is no ek syn mem hertrouwd en wol mei in omke fan Hamlet. Dit noarsket him hielendal net. Troch de geastferskining fan syn heit, begrypt Hamlet dat syn heit fermoarde is troch syn broer, Hamlets omke Claudius. Hamlet krijt opdracht om syn dea te wreken, mar mei lykwols neat ûndernimme tsjin syn mem.
Hamlet is ûnwis en betrout no net ien frou mear. Op rûge wize makket er de ferkearing út mei Ophelia, de dochter fan earste minister Polonius. Dy hat de taak om út te sykjen wêrom’t Hamlet sa mankelyk is en wat er krekt wit oer it ferstjerren fan syn heit. Hamlet krijt dat troch en stekt Polonius de gek oan.
Troch in toanielstik fan in ploech reizigjende spilers te feroarjen besiket er wissichheit te krijen oer de rol fan syn omke by de dea fan syn heit. Mar as er dy ien kear hat, duort er him dochs net te deadzjen. It is yn it foarste plak de miening fan syn mem dy’t him tsjinhâldt. Hamlet krijt wurden mei syn mem. Hy deadet Polonius as er fernimt dat sy ôflústere wurde. Claudius fynt dat er no mar fuort moat nei Ingelân. Hy jout syn feinten opdracht Hamlet ûnderweis te fermoardzjen. Mar Hamlet fermoardet de feinten en komt werom. By it grêf fan de dwylsinnich ferstoarne Ophelia krijt Hamlet spul mei har broer. Claudius sjocht no in kâns om troch in duel tusken Hamlet en dizze broer mei him ôf te weven. Om wis te wêzen wurdt de punt fan de degen yn in drankje fergiftige. It rint oars. Hamlet wurdt lykwols deadlik rekke, mar de degens wurde ferwiksele en de mem drinkt by fersin it fergif. No pas doart Hamlet it oan en fermoardet de moardner fan syn heit.
De Rafaëls
Tafrielen mei trije froulju, oarspronklik yn Flaanderen, no ferpleatst nei Blauhûs. De diriginte fan it koar dreamt fan in de bydrage fan har koar oan de misse op in heechtijdei yn de Roomske tsjerke en set har dêr folslein foar yn. Benammen de bruorren ? Rafael hawwe in godlik lûd. In buorfrou lekket har derom. In simpel famke út it doarp siket by de diriginte beskûl. As blyk dat de Rafaels it famke tenei west ha, spatte de dreamen fan ferhevenheid út elkoar.
Smoar
Stik yn de tradysje fan it soasjaal realisyske berneteater, it foarmingstoaniel. In famke docht der alles oan dat nimmen utjynt dat har mem drinkt, om sels net utpleatst te wurden. Sy moat dêrfoar de freonskip fan in aardige jonge ôfhâlde. Ut en troch stappe de spilers ut harren rol om kommentaar te jaan of in oare sêne te spyljen.
Deadeflot
Krekt nei de ramp fan Tsjernobyl kaam Deadeflot út en it waard in Europees sukses. It stik spilet op de Rijn. Fjouwer oerlibjenden fan in kearnramp driuwe de rivier “f, hoopjend op skjin iten, wetter en bewiis fan libben. De twa manlju en twa froulju binne behoarlik primityf wurden. Se prate yn in soarte fan amputearre taal, dy?t goed past by de wredens fan de situaasje. As de iene nei de oare Dútse stêd yn pún blykt te lizzen, wurdt de hope dat de ierde by Xanten skjin wêze sil hieltyd lytser.
Philoktetes
Bewurking fan de trageedzje fan Sophokles. Philoktetes is in Grykse strider dy’t troch syn maten (op wei nei Troje) stiekum op in eilân efter litten is om’t er sa ôfgryslik stjonkt, nei dat er troch in slang biten wie.
De oare Gryke gongen troch nei Troje, mar ek nei jierren fjochtsjen slagget it harren net om de stêd yn te nimmen. No ha se fan de goaden heard dat Philoktetes mei syn ferneamde pylk en bôge de iennichste is dy’t harren helpe kin. De slûchslimme Odysseus en de jonge, earlike Neoptolemos geane werom nei it eilân. As praten net slagget – want Philoktetes is noch altiten poer om wat syn maten him oandien hawwe – wurdt er fongen mei in list – tsjin it sin lykwols fan de jonge Neoptolemos.
Linkerhânnen
Blus, in brave jonge, mar mei in grut minderweardichheidskompleks, komt as fakânsjehelp te wurkjen by de gruthannel ‘Hamer en Zaag’. De oare wurknimmers akseptearje dizze nijkommer net samar en op tal fan ferfelende wizen stelle se Blus op ‘e proef.
Junior, de tige mei harsels ynnommen dochter fan de baas (Chef), moat fan har heit ek by ‘Hamer en Zaag’as fakânsjehelp oan de slach. Dêr hat it bedoarne kring hielendal gjin nocht oan. Blus ken har fan skoalle. Hy ûntfermt him oer har, wylst ek Junior troch it personiel op ‘e proef steld wurdt. Dat makket him wat sterker. Mar Junior makket hjir misbrûk fan en rabbet oer him tsjin de oaren.
It docht bliken dat Blus wol ferkeaptalint hat. In foai fan fl.25,- hâldt er lykwols net foar himsels, mar stoppet er yn de personielspot.
Underwilens hat Zus tsjûge west fan grutte argewaasje tusken har âlden. Se flechtet nei Blus en prest him om jild út de kas te nimmen: se wol mei him fuort. Tige tsjin it sin fan Blus nimt er de fl.25,- út de personielspot werom en praat mei har ôf yn ‘e stêd. Hy moat earst noch ôfslute. Mar Junior is ek noch yn it gebou. Sy biedt oan om ôf te slûte. In bytsje erchtinkend jout Blus har de kaai.
De moarns ropt Chef it personiel byinoar: der is fl.100,- út de kas stellen! Om’t Junior harsels wit frij te praten, wurdt Blus fertocht. As Blus oan de baas besiket út te lizzen hoe’t echt wie, falt dat folslein ferkeard. Hy krijt dien.
Zus besiket him te treasten, mar Blus is lilk op har en nimt it beslút om foargoed út te naaien.
It tema fan dit flotte, net-psychologyske drama is peste. It is foaral geskikt foar jongerein fan 12 oant 18 jier. Mei musyk soe it ek in moai spektakelstik wurden kinne.
Ikke net
Ferskate sênes jouwe in byld hoe’t âlden, âlderen en jongerein mei elkoar omgeane. De sêenes litte sjen wat der mis gean kin tusken âlders en opgroeiende bern, mar ek wat harren op wûnderbaarlike wize byelkoar hâldt. In fleurige rige fan botsingen tusken wiveljende âlders en wanhopige bern. Stik foar stik steane de sênes los fan elkoar en kinne apart spile wurde.
Jongerein-teatergroepen út Itaalje, België, Frankryk en Nederlân spylje dit stik.
Liichbist
Jane, de haadpersoan fan dit stik, hat lêst fan in liichsykte. Sy kin it net litte om altyd mar te ligen. Dat liedt ta allegear ferskate misferstânnen. Op in bepaald stuit seit Jane dat se yn ferwachting is, eltsenien tinkt dat se wer liicht. Mar it is al wier. Dat is de oarsaak fan allerhanne misferstannen en komplikaasjes.
Dit stik is in èchte klucht yn Frânske styl; dat betsjut in soad tekst en in soad misferstannen. It stik is goed skreaun.
Robert, Bertha & Ko
In bewurking foar de bûtenloft. Geskikt as iepenloftstik. Robert en Bertha binne twa ûndogenske jonges. Se lige en stelle alles byinoar. Mei harren sjarmante oplichterij feroverje se it hert fan de wrâld en de taskôger. In stik fol mei kluchtige saken.
Amphitryon (of: Godlik Fertier)
Mercurius, de godlike boadskipper fan Jupiter, freget oan Nacht om noch wat langer te bliuwen sadat oppergod Jupiter syn gong gean kin.
Jupiter hat nammentlik in eachje falle litten op Alkmene, de frou fan de Thebaanske generaal Amphitryon. Yn it stal fan Amphitryon is hy op Alkmene tastapt en hat mei har de nacht trochbracht. Foar har wie dat de earste houliksnacht, om’t Amphitryon krekt foar dy tiid nei it slachtfjild moast. Mercurius hat op de selde wize Sosias, de feint fan Amphitryon, bedragen mei syn frou Cleanthis, it tsjinstfamke fan mefrou.
As Sosias foar syn hear midden yn’e nacht thús komt fynt er Mercurius as syn evenbyld op syn paad. De ferbjustere en (tige komyske) Sosias lit him syn identiteit hiel wat makliker ôfpakke as syn master: dy kin en wol net leauwe yn it ferhaal fan syn frou en fielt him troch har bedragen. Alkmene besiket te bewizen dat se him wol trou wie, mar Jupiter, op’e ny yn it stal fan Amphitryon, stjoert dat yn’e war en no is it Amphitryon sels, èn Sosias, dy’t foar de oaren (ek foar inoar) as de bedragers oer kommen.
Oan it ein iepenbearret Jupiter him dochs noch as de ‘wiere’ bedrager.
PS Spile troch Tryater yn 1991-1992.
Poppeslok
It stik út it begjin fan de 20ste ieu is yn dizze bewurking nei it no tahelle, mar dat is foaral yn lytse dinkjes te merken.
Yn it stik draait it om jildsucht. De fan oarsprong rike famylje Lyklema thoe Minwert is ferearme. Nei jierren neat fan him hearre litten te hawwen, komt de broer fan frou Lyklema by de famylje, mar deselde dei stjert er yn har midden. Hy blykt miljonair te wêzen. De famylje is fûl op it jild. Sy sille erve, want wa hie de broer oars?
Dan ferskynt Polly op it toaniel. Sy is in wike lyn troud mei de broer. De stimming slacht om. It hiele stik troch komme der hieltyd wer nije feiten op tafel sadat dan wer de famylje, dan wer Polly rjocht ha op de erfenis. It wiere leafdeleaze aard fan frou Lyklema, dejinge mei de broek oan yn’e famylje, wurdt hjirmei ek goed dúdlik. Om har sin te krijen hâldt se mei gjinien rekken. It slot is wreed: Polly hat in miskream en de famylje is oh sa bliid dat dêrmei de erfenis harren takomt.
Andorra
It stik spilet yn in lyts, net besteand lân mei de namme Andorra. Dit ûnskuldige lân is it dekor foar in moralistysk stik oer rassehaat en diskriminaasje.
In learaar lit de oare minsken tinke dat syn soan, Andri, in Joads pleechbern is, om út te finen hoe’t de minsken dêr op reagearje sille. Alhoewol’t eltsenien ferkundiget tolerant te wêzen, litte se de ûnderdrukte agresje op ferskate manieren de frije loop. Andri wurdt in bûtensteander en it lilke bist yn dizze hechte mienskip. Syn freondinne Barblin wurdt him ôfpakt troch in soldaat. In frjemde frou, dy’t op besite komt en syn mem blykt te wêzen, wurdt fermoarde. Andri kriget de skuld.
Dan wurdt it lân beset troch de ‘swarten’ út it buorlân. Sy geane op syk nei Joaden ûnder it Andorrese folk. Andri wurdt nei foaren skood en terjochtsteld. Ek al ropt de learaar noch sa lûd dat de jonge syn soan is, it folk wol it net mear leauwe; Andri is yn har eagen in Joad wurden.